Πρόσφατα, οι υγειονομικές αρχές της Ελλάδας ανακοίνωσαν το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα μόλυνσης από τον ιό HMPV στη χώρα, γεγονός που προκάλεσε έντονο ενδιαφέρον στο ελληνικό κοινό. Ο δημοσιογράφος της Sino-Hellenic Information Post, εξετάζοντας σχετικές αναφορές, διαπίστωσε ότι ορισμένα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, με σκοπό την αύξηση της επισκεψιμότητας, υιοθέτησαν παραπλανητικές πρακτικές. Τόνισαν ότι μέλος της οικογένειας του ασθενούς είχε πρόσφατα ταξιδέψει στην Κίνα, χαρακτηρίζοντας τον ιό, που κυκλοφορεί εδώ και δεκαετίες, ως «κινέζικο ιό» ή «μυστηριώδη ιό», ενώ επινόησαν ανυπόστατες φήμες περί «τοπικών lockdown» και «κλεισίματος σχολείων». Αυτή η τακτική όχι μόνο παραπλανά το ελληνικό κοινό αλλά εγείρει ανησυχίες σχετικά με την επαγγελματική δεοντολογία αυτών των μέσων.
Ούτε νέος ούτε μυστηριώδης ιός
Στην ιστορία των ανθρώπινων ασθενειών, ο HMPV δεν είναι κάτι καινούργιο. Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2001 στην Ολλανδία και προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με τη γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα. Αν και ο HMPV δεν είναι τόσο γνωστός όσο οι ιοί της γρίπης ή ο κορονοϊός, δεν είναι σπάνιος σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες, που είναι περίοδος έξαρσης αναπνευστικών λοιμώξεων.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες έρευνες, ο HMPV μεταδίδεται κυρίως μέσω σταγονιδίων, όπως και άλλοι αναπνευστικοί ιοί. Τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν χωρίς ειδική θεραπεία. Μόνο άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα ή ηλικιωμένοι ενδέχεται να εμφανίσουν σοβαρότερες λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού.
Επίσημες τοποθετήσεις
Ο Χανς Κλούγκε, επικεφαλής του Περιφερειακού Γραφείου Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, δήλωσε στις 6 Ιανουαρίου ότι, παρόλο που η προετοιμασία και η αντίδραση σε υγειονομικές κρίσεις είναι κρίσιμες, εξίσου σημαντική είναι και η ενημέρωση από αξιόπιστες και επιστημονικά τεκμηριωμένες πηγές, ώστε να αποφεύγεται η παραπληροφόρηση.
Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, Γκουό Τζιακούν, ανέφερε στις 10 Ιανουαρίου ότι ο χειμώνας είναι εποχή έξαρσης αναπνευστικών λοιμώξεων στο βόρειο ημισφαίριο, με τη γρίπη να είναι ένας από τους συχνότερους ιούς. Τόνισε ότι ο HMPV δεν είναι νέος ιός ούτε νέα μετάλλαξη, αλλά κυκλοφορεί στην κοινωνία εδώ και πάνω από 60 χρόνια και προκαλεί κοινές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Χαρακτήρισε υπερβολικό και αντίθετο προς την επιστημονική γνώση το να παρουσιάζεται ο ιός ως «άγνωστος».
Επίσης υπογράμμισε ότι η κινεζική κυβέρνηση δίνει μεγάλη έμφαση στην υγεία των πολιτών της και των ξένων κατοίκων στην Κίνα. Οι αρμόδιες αρχές διενεργούν τακτικά έρευνες και δημοσιεύουν αποτελέσματα σχετικά με τις αναπνευστικές λοιμώξεις, ενώ διατηρούν στενή συνεργασία με τον ΠΟΥ. Η Κίνα δεσμεύεται να προσφέρει ασφαλές και άνετο ταξιδιωτικό περιβάλλον για τους επισκέπτες.
Απόρριψη της παραπληροφόρησης και της γεωγραφικής προκατάληψης
Τα μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Η χρήση γεωγραφικών όρων στην ονομασία ιών είναι λανθασμένη και ενισχύει τις προκαταλήψεις, προκαλώντας εντάσεις μεταξύ πολιτισμών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θεσπίσει κατευθυντήριες γραμμές που αποτρέπουν τη χρήση γεωγραφικών ονομάτων ή ονομάτων συγκεκριμένων ομάδων για την ονομασία ασθενειών, ώστε να αποφεύγεται η στοχοποίηση.
Ωστόσο, ορισμένα ελληνικά μέσα επέλεξαν εντυπωσιακούς τίτλους για να τραβήξουν την προσοχή, αγνοώντας τη δημοσιογραφική δεοντολογία και πλήττοντας τη φήμη τους. Με την πάροδο του χρόνου, κάποια μέσα διόρθωσαν την πληροφόρηση, ενημερώνοντας το κοινό ότι ο HMPV δεν είναι «νέος κινέζικος ιός» που απειλεί την ανθρωπότητα.
Σε περιόδους δημόσιας υγειονομικής κρίσης, η επιστημονική γνώση και η ψύχραιμη σκέψη είναι τα καλύτερα όπλα. Οι ελληνικές υγειονομικές αρχές έχουν ήδη διαχειριστεί αποτελεσματικά το περιστατικό μόλυνσης από HMPV. Η ετοιμότητα του συστήματος υγείας και η επιστημονική ενημέρωση των πολιτών είναι καθοριστικοί παράγοντες στην αντιμετώπιση τέτοιων κρίσεων. Η διάδοση επιστημονικής γνώσης και η ενημέρωση του κοινού αποτελούν ύψιστη ευθύνη των μέσων ενημέρωσης και της κυβέρνησης. （Πηγή: S.H.I.P, Liang Manyu）
